syllabus

FOOD WEAR /αρχιτεκτονικοί μετασχηματισμοί

Από τις πρακτικές της Μαγειρικής στις πρακτικές της Ενδύσεως

Το εργαστήριο με αφορμή τις σύγχρονες κουλτούρες διαβίωσης και συλλογικού μεταβολισμού θα ασχοληθεί με τον μετασχηματισμό των πρακτικών της μαγειρικής σε πρακτικές μορφοποίησης της ενδύσεως. Τόσο η παραγωγή της τροφής όσο και η παραγωγή του ενδύματος εκλαμβάνονται ως πρακτικές αρχιτεκτονικής με μαλακά, οργανικά υλικά. Σκοπός του εργαστηρίου είναι η παραγωγή μιας δράσης/ εγκατάστασης όπου οι συμμετέχοντες μετατρέπουν τα υλικά του οργανικού μας μεταβολισμού σε ένδυση.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΝΔΥΣΗ: ΜΕΣΑ και ΕΞΩ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Ό,τι τρώμε δημιουργεί το σώμα μας από μέσα και ό,τι φοράμε δημιουργεί το σώμα μας από έξω. Η αναδημιουργία του ανθρώπινου σώματος με την διατροφή και την ένδυση είναι ένα γεγονός τόσο ουσιώδες και τόσο παλιό όσο και το ανθρώπινο σώμα. Παρ’ όλα αυτά στην σύγχρονη εποχή το σώμα αναδημιουργείται όχι μόνο από τις φυσικές ουσίες της διατροφής και τα συναφούς –φυσικής προελεύσεως υλικά της ενδύσεως. Το ανθρώπινο σώμα ανασυγκροτείται από τις χημικές ουσίες της φαρμακευτικής, τις τεχνικές εκγύμνασης και τις τεχνικές της πλαστικής χειρουργικής. Επίσης τα αναπληρώματα του σώματος αναδημιουργούνται και ζουν στον ψηφιακό χώρο ως επ’ άπειρον αναδιπλασιασμοί του σώματος των χρηστών του.

ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΣΕ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΣΤΕΡΗΣΗ

Η προέλευση των υλικών της διατροφής και η προέλευση των υλικών της ενδύσεως από τον φυσικό κόσμο καταδεικνύει την σχέση του σώματος με την περιβαλλοντική συνθήκη του πλανητικού οικοσυστήματος. Οποιαδήποτε συζήτηση για την διατροφή και την ένδυση εκκινεί από δύο στερήσεις σε δυναμική εξέλιξη: Την στέρηση της διατροφής και της ένδυσης για ένα σημαντικό μέρος του οικουμενικού πληθυσμού και την στέρηση της γαιόσφαιρας από τους πόρους που φυλάσσονταν ανέκαθεν εκεί και εξασφάλιζαν ένα αποθεματικό για την ζωική συμβίωση στον πλανήτη.

ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Τρώμε και φοράμε τον υλικό κόσμο που μας περιβάλλει και το γεγονός αυτό καταδεικνύει μια πρωταρχική εξάρτηση από την φυσική ανάπτυξη. Οι εκτενείς καλλιέργειες των αγροτικών προϊόντων, του σιταριού και του βαμβακιού μετασχηματίζονται στις κουλτούρες των ζυμαρικών και των ελαφρών casual ενδύσεων. Οι οργανωμένες μαζικές εκτροφές ζώων μετασχηματίζουν την ζωική ύλη σε πρωτεϊνούχα διατροφικά προϊόντα ή junk food και μορφοποιούν το ζωικό περιτύλιγμα, το δέρμα σε εξοπλισμό ενδύσεως ποδιών, τσαντών χέρια), καθισμάτων (γλουτοί, πλάτες).

ΝΕΑ ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ: ΟΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΕΝΔΥΣΕΩΣ

Οι κουλτούρες τις διατροφής και της ένδυσης εξαπλώνουν τον ιστό τους μέσα στο δίκτυο της παγκόσμιας παραγωγής και σηματοδοτούν τον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας καθώς αλλού σχεδιάζονται, αλλού παράγονται και αλλού καταναλώνονται τα προϊόντα. Οι πόλεις αναπτύσσονται και η αστική γη αποκτά αξία ή απαξιώνεται καθώς η εγκατάσταση του εμπορίου ενδύσεως και οι δημόσιοι χώροι εστίασης αναδιαμορφώνει τον εσωτερικό χάρτη των πόλεων και συγκροτεί την φαντασιακή τους λειτουργία στην συνείδηση του κάτοικου ή του επισκέπτη. Η ύπαιθρος εποικίζεται ξανά καθώς η ονομασία προελεύσεως των προϊόντων ξαναδίνει στους τόπους ταυτότητα μέσα από την συμβολοποίηση της διατροφικής κατανάλωσης. Η κοινωνική συναλλαγή πέρα από την παραγωγική της θεμελίωση αρθρώνεται με βάση την εικόνα του ενδεδυμένου σώματος και την φαντασιακή λειτουργία της διατροφής στην δημόσια συνεύρεση.

ΤΟ ΣΤΟΜΑ: ΘΕΛΩ ΝΑ ΦΑΩ, ΘΕΛΩ ΝΑ ΦΑΓΩΘΩ.

Η τροφή μπαίνει στο σώμα μέσα από το στόμα και αφού γίνει γεύση χάνεται. Αυτή η εξαφάνιση της ύλης υποκρύπτει έναν αφανή μετασχηματισμό της που δεν γίνεται μόνο ζωική ενέργεια δια μέσου του μεταβολισμού αλλά γίνεται και ευζωία ή μακροζωία, ενώ η ενσωμάτωση ύλης όπως το κρασί και τα οινοπνεύματα τροποποιούν την αίσθηση και διευρύνουν τη συνείδηση της πραγματικότητας. Το ρούχο με τον δικό του αισθησιασμό δια μέσου της εικόνας που παράγει αλλά και με την συναισθησία της αφής και της απτικότητας του υλικού με την ορατότητά του, μετατρέπει το σώμα σε αντικείμενο επιθυμίας. Η επιθυμία της τροφής δεν είναι άσχετη με την επιθυμία του σώματος (του άλλου). Το «θέλω να φάω» της διατροφής μετατρέπεται σε ένα «θέλω να σε φάω» ή «θέλω να φαγωθώ», επιθυμίες που υποκρύπτονται στην επενέργεια της ενδύσεως. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να παραλληλίσουμε τον καρπό, το κόκκινο μήλο της διατροφής, με το σώμα ως αντικείμενο επιθυμίας που θέλει να φάει το έτερο σώμα ή να φαγωθεί.

ΤΟ ΓΕΥΜΑ

Η τροφή πριν φαγωθεί λειτουργεί με τον τρόπο της ενδυμασίας όταν έχει φορεθεί. Το σερβιρισμένο φαγητό στο πιάτο και τα πιάτα στο τραπέζι του γεύματος μαζί με την πράξη της εστίασης, και το τελετουργικό της, αντιστοιχούν με τα φορεμένα ρούχα και το τελετουργικό των σε συνεύρεση ενδεδυμένων σωμάτων. Πίσω εκεί, είναι η κουζίνα με τις δικές της πρακτικές προετοιμασίας, όπου όπως και στο ατελιέ ραπτικής, κατασκευάζεται το διατροφικό ή το ενδυματικό προϊόν. Η κατασκευή του φαγητού είναι φυσική και χημική τροποποίηση της πρώτης ύλης υπό την ισχύ κανόνων τεμαχισμού, αναλογιών των υλικών, συνδυαστικής διαχείρισης του τρόπου παρασκευής. Το εργαστήριο του σεφ, είναι ανάλογο με το εργαστήριο του σχεδιαστή της ραπτικής.

ΕΝΕΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΕΡΙΟΥ

Το προϊόν της μαγειρικής και το προϊόν της ραπτικής είναι αντικείμενο «μαλακής» χειρωναξίας. Έτσι η πράξη του «μαγειρεύεν» και η πράξη του «ράβειν» δεν μπορεί παρά να αναλύονται μόνο σε εκείνα τα ενεργήματα των χεριών (και του σώματος) που είναι δυνατόν να γίνουν και τυποποιούνται βάσει και της χρήσης εργαλείων σε κατηγορίες ενεργημάτων:

Για το μαγείρεμα:

Το καθάρισμα / Το κόψιμο /Το τύλιγμα / Το ξετύλιγμα / Η επίστρωση / Η μείξη / Η μέτρηση (της ποσότητας) / Η σύνθεση / Η δια-κόσμηση

Για το ράψιμο:

Η ύφανση / Το κόψιμο / Το δίπλωμα (τύλιγμα) / Το ξεδίπλωμα (ξετύλιγμα) / Η μείξη / Το σχέδιο / Το πατρόν / Η μέτρηση (της ποσότητας) / Η συρραφή / Η σύνθεση / Η δια-κόσμηση

ΕΝΕΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΑΛΑΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Αυτή η αντιστοιχία ανάμεσα στα πρακτικά ενεργήματα της μαγειρικής και της ραπτικής από την μια μας μιλά για τα χέρια με τα εργαλεία του και τις τυπικές κινήσεις που μπορούν να αναπτύξουν και από την άλλη μας μιλά για την συγγένεια των υλικών της μαγειρικής και της ραπτικής: Προερχόμενα από κοινού εκ του φυσικού κόσμου, τα ζωντανά ή οργανικά υλικά των πρακτικών αυτών υπαγορεύουν τις δυνατότητες αυτών των πρακτικών μέσα από τις εύπλαστες ιδιότητές τους. Το ψωμί κόβεται όπως κόβεται το βαμβακερό ή το λινό ύφασμα. Κατόπιν τα υλικά συνδυάζονται με ανάλογα ενεργήματα ταιριαστά στην υλικότητά τους : Κόβονται, πτυχώνονται, συνδυάζονται, επισωρεύονται, αναμειγνύονται. Σε ένα σουβλάκι τα διατροφικά υλικά στοιβάζονται (καλαμάκι) ή τυλίγονται (πίττα) με τρόπους ανάλογους των στοιβαζόμενων ή τυλιγόμενων ρούχων στο ανθρώπινο σώμα.

Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ΤΩΝ ΜΑΛΑΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ

Ο μάγειρας, ο ράφτης και ο αρχιτέκτονας ενεργούν κατ’ αναλογίαν για την μορφοποίηση του προϊόντος τους. Μετρούν, κόβουν την ύλη τους και την σχηματοποιούν ενεργώντας μέσα από πρακτικές τυποποίησης των ενεργημάτων τους. Μπορούμε να κατανοήσουμε έτσι την ανάλυση ενός διατροφικού προϊόντος –ενός γεύματος – και την δημιουργία ενός ενδύματος ως επεκτάσεις της αρχιτεκτονικής πρακτικής. Κοινός παρονομαστής όλων η γεωμετρία. Η γεωμετρία του φαγητού και η γεωμετρία του ρούχου ελέγχονται μέσα από την γεωμετρική καλλιέργεια των αρχιτεκτονικών πρακτικών. Γεωμετρία σημαίνει: Μετρώ την γη. Στο βαθμό που οι ύλες της τροφής και της ενδύσεως είναι ύλες μετασχηματισμού της οργανικής γης, η αρχιτεκτονική διαχειρίζεται αυτό ακριβώς το υλικό της γης μετρώντας το καθώς το σχηματίζει.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ

1. Σε πρώτη κίνηση, οι μετέχοντες του εργαστηρίου καλούνται να παραγάγουν ένα διατροφικό προϊόν μαγειρεύοντας. Καταγράφουν τα πρωτογενή υλικά και την μαγειρική τους πρακτική σε εικόνες βίντεο και κατόπιν αναλύουν την μαγειρική πρακτική στα επιμέρους ενεργήματα που την συνιστούν. (καθάρισμα, κόψιμο, τύλιγμα κλπ). Καταγράφουν επίσης τους μετασχηματισμούς των μετρημένων υλικών του παρασκευάσματός τους.

2. Η επόμενη κίνηση περνά από το αναλυόμενο προϊόν σε κατ’ αναλογίαν πρακτικές μορφοποίησης της ύλης με μαλακά υλικά του ιματισμού (υφάσματα). Σε αυτές τις αναλογήσεις το ανθρώπινο σώμα εννοείται με τις ελευθερίες που μας δίνουν οι πολυποίκιλοι ανθρωπομορφισμοί. Άλλοτε το ανθρώπινο σώμα μπορεί αν είναι ένας καρπός τον οποίο απογυμνώνουμε από την ένδυσή του και άλλοτε ή μάζα του τεμαχισμένου κρέατος. Μοντέλα, μακέτες ή αποσπάσματα ένδυσης στην κλίμακα του ανθρώπινου σώματος είναι τα προϊόντα αυτής της διαδικασίας που ταυτόχρονα σκέφτεται την συγκρότηση ενός μοντέλου ενδύσεως. Στο σημείο αυτό προσδιορίζεται ο τίτλος κάθε εγχειρήματος που ονοματίζει τον θεματικό μετασχηματισμό του διατροφικού σε ενδυματικό προϊόν.

3. Επιλέγονται τα υλικά για το τελικό ένδυμα, μετρώνται, δοκιμάζονται, ράβονται. Η διαδικασία παραγωγής του τελικού προϊόντος ελέγχει την οικονομία των ενεργημάτων που επιστρατεύονται. Η πρυτάνευση ενός μόνον ενεργήματος (πχ. τύλιγμα) ή ενός συνδυασμού (πχ. τύλιγμα – πτύχωση) προκρίνεται για λόγους οικονομίας του εγχειρήματος και προαγωγής της «ιδέας».

4. Επιλέγεται ένας συλλογικός τρόπος παρουσίασης του προϊόντος του εργαστηρίου με την λογική της συλλογικής εγκατάστασης- δράσης μέσα από την οποία θα προβληθούν τα επιμέρους προϊόντα. Οι σχεδιαστές – παραγωγοί είναι και τα δρώντα υποκείμενα (μοντέλα) της παρουσίασης. Στην τελική εγκατάσταση-δράση ζητούμενο είναι να κυριαρχήσει η σχέση ή αναλογία ανάμεσα στην παρασκευή της διατροφής και την παραγωγή του ενδύματος.